De IJzerkotmolen: waar geschiedenis de toekomst voedt.

Diep in het hart van de Vlaamse Ardennen, in het rustige dorpje Sint-Maria-Latem, staat een monument dat getuigt van tijd, ambacht en gemeenschap. De IJzerkotmolen, met wortels die teruggaan tot 1412, is veel meer dan een historische watermolen. Het is een levend verhaal over onze connectie met het land, ons voedsel en elkaar. Het is een plek waar het ritmische draaien van oude molenstenen ons eraan herinnert dat de beste dingen vaak voortkomen uit traditie, geduld en een diep respect voor de natuur.

Bij oriri geloven we dat voedsel een verhaal is, een vertelling over mensen, passie en een specifieke plek. De IJzerkotmolen belichaamt deze overtuiging volledig. Hier wordt niet zomaar bloem geproduceerd; hier wordt een ambacht bewaard dat ons verbindt met vorige generaties en onze toekomst voedt. Dit is het verhaal van hoe één molen stilletjes een beter, duurzamer voedselsysteem vormgeeft, zak voor zak steengemalen bloem.

Een erfenis gekapt in steen en water

De geschiedenis van de IJzerkotmolen is even rijk en gelaagd als de bodem waaruit de granen groeien. Voor het eerst vermeld in documenten uit 1412, heeft deze watermolen op de Zwalm eeuwen van verandering doorstaan. Wat velen niet weten, is dat de naam "IJzerkotmolen" verwijst naar slechts één van zijn vele levens.

De molen begon ooit als papiermolen in de 16e eeuw, een zeldzame en belangrijke functie in die tijd. Daarna werd hij omgebouwd tot een ijzermolen – het ‘ijzerkot’ – waar ijzer werd gesmeed. Later, in de 17e eeuw, werd de molen zelfs een kopermolen, waar het metaal werd bewerkt voor onder meer wapens en klokken. Pas na deze industriële periode werd het een oliemolen en uiteindelijk, in 1792, kwam er een graanmolen bij op de andere oever, waardoor een unieke dubbelmolen ontstond.

Wandelen op het terrein voelt als een stap terug in de tijd. Het zachte ruisen van de beek die het grote rad aandrijft, het gekraak van de houten tandwielen en de aardse geur van graan vertellen over een proces dat bewust en diep verbonden is met de natuur. Dit is geen fabriek; het is een werkplaats waar menselijke vindingrijkheid en de kracht van de natuur in perfecte harmonie samenwerken. Het behoud van zo'n plek gaat verder dan het onderhouden van een oud gebouw; het is het eren van de kennis en vaardigheden die door de eeuwen heen zijn doorgegeven.

Van lokale velden tot jouw keuken: een plicht aan biologische puurheid

Wat de IJzerkotmolen echt onderscheidt in de moderne wereld, is zijn onwrikbare toewijding aan duurzame en lokale productie. De molen werkt uitsluitend samen met boeren die biologische granen verbouwen in de directe omgeving. Dit is een bewuste keuze – een krachtig statement in een wereld die wordt gedomineerd door industriële landbouw en lange, complexe toeleveringsketens.

Door lokaal in te kopen, ondersteunt de molen de biologische boeren uit de regio en helpt hij een veerkrachtige en zelfvoorzienende voedselgemeenschap op te bouwen. Het garandeert dat elke korrel die binnen zijn historische muren wordt gemalen, vrij is van synthetische pesticiden en meststoffen, wat resulteert in een puur en gezond product. Deze relatie van boer tot molenaar is gebaseerd op vertrouwen en een gedeelde visie voor een gezondere planeet. Het is een prachtige, eenvoudige cirkel: de granen worden met zorg geteeld, met respect gemalen en keren dan terug naar de gemeenschap om voedzaam eten te creëren. Dit is het soort authentieke voedselverhaal dat wij met passie delen.

De magie van het steenmalen

In het hart van de IJzerkotmolen ligt de oude kunst van het steenmalen. In tegenstelling tot moderne industriële walsenmolens, die de meest voedzame delen van de graankorrel verwijderen, is traditioneel steenmalen een langzaam en zacht proces. De massieve molenstenen draaien op een lage snelheid en malen de volledige korrel – zemel, kiem en meelkern – samen.

Deze methode heeft twee opmerkelijke voordelen. Ten eerste blijven de vitale voedingsstoffen, vezels en smaak die van nature in de graankorrel aanwezig zijn, behouden. De bloem die zo ontstaat, is geen wit, zetmeelrijk poeder, maar een levend ingrediënt, vol karakter en goedheid. Het verschil proef je in elk brood, elk gebak en elke huisgemaakte pasta. Het is een rijkere, complexere smaak die het verhaal van de graankorrel zelf vertelt.

Ten tweede zorgt het langzame, koele proces ervoor dat de bloem niet oververhit raakt, waardoor de delicate oliën en vitamines worden beschermd. Dit is wat steengemalen bloem zo levendig en nutritioneel superieur maakt. Het is een ambacht dat de integriteit van het ingrediënt eert en het transformeert in iets dat het lichaam echt voedt en de zintuigen prikkelt.

Samen een beter voedselsysteem bouwen

De IJzerkotmolen is meer dan een producent van uitzonderlijke bloem; het is een vitaal knooppunt in een groeiende beweging naar een meer bewuste en verbonden eetcultuur. Het dient als een krachtig voorbeeld van hoe we een voedselsysteem kunnen creëren dat duurzaam, transparant en geworteld is in de gemeenschap.

Zo ziet een beter voedselsysteem eruit. Het bestaat uit gepassioneerde mensen die toegewijd zijn aan hun ambacht. Het is gebouwd op korte, transparante toeleveringsketens, zodat je precies weet waar je eten vandaan komt. Het verdedigt praktijken die onze bodem herstellen en ons milieu beschermen. De molen is een plek waar deze idealen niet alleen worden besproken, maar elke dag in de praktijk worden gebracht.

Door plaatsen als de IJzerkotmolen te steunen, worden we actieve deelnemers aan dit verhaal. We zijn niet zomaar consumenten; we zijn medewerkers aan een voedseltoekomst die kwaliteit boven kwantiteit, verbinding boven gemak en authenticiteit boven massaproductie stelt.

Een smaak van geschiedenis, een hap van de toekomst

De reis van de IJzerkotmolen van een 15e-eeuwse industriële molen naar een modern baken van duurzame voedselproductie is een krachtig verhaal over veerkracht en aanpassing. Het laat ons zien dat vooruitgang niet altijd betekent dat we het oude moeten inruilen voor het nieuwe. Soms is het meest vernieuwende wat we kunnen doen, terugkijken, de wijsheid van onze voorouders herontdekken en die met een hernieuwd doel voortzetten.

We nodigen je uit om het verhaal van de IJzerkotmolen zelf te ontdekken. Proef het verschil dat steengemalen, biologische bloem maakt. Voel de verbinding met een plek waar geschiedenis, natuur en gemeenschap samenkomen. Dit is meer dan alleen voedsel. Het is een stukje van ons gedeelde erfgoed, een stap naar een gezondere planeet en een heerlijke herinnering aan wat mogelijk is als we de verhalen achter ons eten eren.